Kế thừa Python: đơn, ghi đè, đa kế thừa & best practices

1. Tổng quan về kế thừa trong Python

Vai trò cơ bản của kế thừa

• Khả năng tái sử dụng mã: Vì có thể dùng lại chức năng của lớp đã viết cho các lớp khác, nên tránh được mã trùng lặp.
• Dễ bảo trì: Do thay đổi ở lớp cha tự động phản ánh xuống lớp con, việc sửa lỗi và mở rộng chức năng được thực hiện hiệu quả.

class ParentClass:
    def greet(self):
        print("Xin chào, tôi là lớp cha.")

class ChildClass(ParentClass):
    def greet(self):
        print("Xin chào, tôi là lớp con.")

2. Kế thừa đơn trong Python

Cú pháp cơ bản và ví dụ về kế thừa đơn

class Car:
    def __init__(self, brand, color):
        self.brand = brand
        self.color = color

    def describe(self):
        print(f"Chiếc xe này là {self.brand} màu {self.color}。")

class ElectricCar(Car):
    def __init__(self, brand, color, battery_size):
        super().__init__(brand, color)
        self.battery_size = battery_size

    def describe_battery(self):
        print(f"Dung lượng pin là {self.battery_size} kWh。")

3. Ghi đè phương thức

Ví dụ về ghi đè

class Animal:
    def speak(self):
        print("Tiếng kêu của động vật")

class Dog(Animal):
    def speak(self):
        print("Gâu gâu!")

4. Đa kế thừa

Ví dụ và lưu ý về đa kế thừa

class A:
    def greet(self):
        print("Lời chào của A")

class B:
    def greet(self):
        print("Lời chào của B")

class C(A, B):
    pass

c = C()
c.greet()  # Sẽ hiển thị "Lời chào của A" (theo MRO, lớp đầu tiên được ưu tiên)

5. Ví dụ thực tiễn về việc sử dụng kế thừa

Ví dụ thực tiễn về hệ thống quản lý nhân viên

class Employee:
    def __init__(self, first, last, pay):
        self.first = first
        self.last = last
        self.pay = pay

    def fullname(self):
        return f'{self.first} {self.last}'

class Manager(Employee):
    def __init__(self, first, last, pay, employees=None):
        super().__init__(first, last, pay)
        self.employees = employees if employees is not None else []

    def add_employee(self, employee):
        if employee not in self.employees:
            self.employees.append(employee)

    def print_employees(self):
        for emp in self.employees:
            print(emp.fullname())

6. Thực tiễn tốt nhất về kế thừa và so sánh với composition

Ví dụ về composition

class Engine:
    def start(self):
        print("Động cơ đã khởi động.")

class Car:
    def __init__(self, engine):
        self.engine = engine

    def start(self):
        self.engine.start()

engine = Engine()
car = Car(engine)
car.start()  # "Động cơ đã khởi động." sẽ được hiển thị

7. Tổng kết