目次
1. क्युरेन्ट डाइरेक्टरी के हो?
Python मा क्युरेन्ट डाइरेक्टरी भनेको हालको कार्य डाइरेक्टरी (फोल्डर) हो। प्रोग्राम चलिरहेको बेला, यो डाइरेक्टरीलाई आधार बनाएर फाइलको पढ्ने/लेख्ने र अपरेसनहरू गरिन्छ। उदाहरणका लागि, स्क्रिप्टभित्र फाइल खोल्ने प्रयास गर्दा, क्युरेन्ट डाइरेक्टरी सही रूपमा सेट नभएमा, फाइल फेला नपर्दा त्रुटि उत्पन्न हुन्छ।क्युरेन्ट डाइरेक्टरीको भूमिका
Python मा, फाइल पढ्ने वा नयाँ फाइल सिर्जना गर्ने बेला क्युरेन्ट डाइरेक्टरीले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। यदि फाइल अपरेसन प्रोग्रामको मुख्य भाग हो भने, क्युरेन्ट डाइरेक्टरीको जाँच र परिवर्तन सही रूपमा गरिएको छ कि छैन भन्ने कुरा प्रोग्रामको कार्यसम्पादनमा ठूलो प्रभाव पार्छ।2. Python मा वर्तमान निर्देशिका प्राप्त गर्ने तरिका
वर्तमान निर्देशिका प्राप्त गर्न,os
मोड्युल र pathlib
मोड्युल भन्ने दुईवटा तरिकाहरू छन्। यीलाई प्रयोग गरेर, लचिलो निर्देशिका संचालन सम्भव हुन्छ।2.1 os
मोड्युल प्रयोग गरेर वर्तमान निर्देशिका प्राप्ति
os
मोड्युल Python को मानक पुस्तकालय हो, OS मा निर्भर कार्यहरू गर्नको लागि उपयोगी उपकरण हो। वर्तमान निर्देशिका प्राप्त गर्न, os.getcwd()
प्रयोग गरिन्छ।import os
current_directory = os.getcwd()
print(current_directory)
यो कोड चलाउँदा, वर्तमान निर्देशिका पूर्ण पथको रूपमा देखाइन्छ। उदाहरणका लागि, कार्य वातावरण “/home/user/MyPythonProject” भएमा, त्यो पथ देखाइन्छ। यो सुविधा स्क्रिप्ट सही निर्देशिकामा चलिरहेको छ कि छैन जाँच्दा उपयोगी हुन्छ।2.2 pathlib
मोड्युल प्रयोग गरेर वर्तमान निर्देशिका प्राप्ति
Python 3.4 पछि परिचय गरिएको pathlib
मोड्युल अधिक सहज तरिकाले फाइल प्रणाली संचालन गर्न डिजाइन गरिएको छ। pathlib.Path.cwd()
प्रयोग गरेर, वर्तमान निर्देशिकालाई Path
वस्तुको रूपमा प्राप्त गर्न सकिन्छ।from pathlib import Path
current_directory = Path.cwd()
print(current_directory)
Path
वस्तु निर्देशिकाको स्तरहरूलाई ह्यान्डल गर्दा अत्यन्त उपयोगी हुन्छ। थप रूपमा, यस वस्तु प्रयोग गरेर जटिल पथ संचालन र फाइल संचालन गर्न सकिन्छ। उदाहरणका लागि, पथ जोड्ने वा फाइलको अस्तित्व जाँच्ने काम सजिलै गर्न सकिन्छ।3. Python मा वर्तमान निर्देशिका परिवर्तन गर्ने तरिका
Python मा वर्तमान निर्देशिका परिवर्तन गरेर, अन्य निर्देशिकाका फाइलहरूलाई सञ्चालन गर्न सम्भव हुन्छ। यसले कार्यक्रमको कार्यक्षेत्र विस्तार हुन्छ, र लचिलो फाइल व्यवस्थापन सम्भव बनाउँछ।3.1 os
मोड्युल प्रयोग गरेर वर्तमान निर्देशिका परिवर्तन
वर्तमान निर्देशिका परिवर्तन गर्न, os.chdir()
प्रयोग गर्नुहोस्। यसले नयाँ निर्देशिकामा सजिलै सर्न सकिन्छ। तलको कोडले वर्तमान निर्देशिकालाई /home/user/NewDirectory
मा परिवर्तन गर्ने उदाहरण हो।import os
os.chdir('/home/user/NewDirectory')
print(os.getcwd())
यस उदाहरणमा, नयाँ निर्देशिकामा सरेको छ, र सरेपछि वर्तमान निर्देशिका सही रूपमा प्रतिबिम्बित भएको छ भन्ने पुष्टि गर्न सकिन्छ।3.2 pathlib
मोड्युलको संयोजन प्रयोग गरेर निर्देशिका सञ्चालन
pathlib
मोड्युलमा आफैंमा वर्तमान निर्देशिका परिवर्तन गर्ने कार्य छैन, तर os.chdir()
सँग संयोजन गरेर उपयोगी बनाइन्छ। उदाहरणका लागि, तलको कोडमा pathlib
प्रयोग गरेर नयाँ निर्देशिकालाई Path
वस्तुको रूपमा ह्यान्डल गरी, os.chdir()
प्रयोग गरेर सर्दैछ।from pathlib import Path
import os
new_directory = Path('/home/user/NewDirectory')
os.chdir(new_directory)
print(Path.cwd())
यो विधि प्रयोग गरेर, Path
वस्तु प्रयोग गर्दै वर्तमान निर्देशिका परिवर्तन गर्न सकिन्छ।4. वर्तमान निर्देशिका भित्रको फाइल सूची प्राप्त गर्ने
यदि तपाईंले वर्तमान निर्देशिका भित्र कस्ता फाइलहरू वा फोल्डरहरू छन् भनेर जाँच गर्न चाहनुहुन्छ भने,os.listdir()
प्रयोग गर्दा सुविधाजनक हुन्छ। यो कार्यले निर्दिष्ट गरिएको निर्देशिका भित्रका सबै फाइल र फोल्डरका नामहरूलाई सूचीको रूपमा फिर्ता गर्दछ।import os
current_directory = os.getcwd()
files = os.listdir(current_directory)
print(files)
यो कोडले वर्तमान निर्देशिका भित्रका सबै फाइल र फोल्डरलाई सूची स्वरूपमा देखाउँछ। फाइल सूची प्राप्त गरेर, निर्देशिका भित्रको सामग्री जाँच गर्न र फाइल अपरेसनलाई अर्को चरणमा लैजान सकिन्छ।
5. वर्तमान निर्देशिका सञ्चालनको समस्या निवारण
वर्तमान निर्देशिका संचालनको क्रममा, प्रोग्रामले अनपेक्षित त्रुटि देखाउन सक्छ। विशेष गरी, स्क्रिप्ट चलाउँदा वर्तमान निर्देशिका इच्छित स्थानबाट फरक भएमा वा फाइल अवस्थित नभएको त्रुटि देखा पर्न सक्छ।सामान्य समस्याहरू र तिनीहरूको समाधान
- स्क्रिप्ट इच्छित निर्देशिकामा चल्दैन यो समस्यालाई समाधान गर्न, स्क्रिप्टको सुरुमा
os.getcwd()
प्रयोग गरी वर्तमान निर्देशिका जाँच गर्नु महत्त्वपूर्ण छ। यदि फरक स्थानमा छ भने,os.chdir()
द्वारा सुधार गर्नुहोस्। - फाइल नपाइने त्रुटि (FileNotFoundError) यो फाइल पथ सही रूपमा निर्दिष्ट नभएको अवस्थामा हुन्छ। यो समस्याबाट बच्न,
os.path.abspath()
प्रयोग गरी फाइलको पूर्ण पथ जाँच गर्नु प्रभावकारी हुन्छ।
import os
file_path = os.path.abspath('myfile.txt')
print(file_path)
यसले फाइलको पूर्ण पथ देखाउँछ, र पथ निर्दिष्ट त्रुटिबाट उत्पन्न हुने त्रुटिहरूलाई रोक्न मद्दत गर्छ।6. सारांश
Python मा वर्तमान निर्देशिकाको सञ्चालन फाइलको पढ्ने/लेख्ने र व्यवस्थापनमा अत्यन्त महत्वपूर्ण तत्व हो।os
मोड्युल र pathlib
मोड्युलको प्रयोग फरक गर्नमा निपुण भएर, निर्देशिका सञ्चालनको कार्यक्षमता धेरै सुधारिन्छ।सही वर्तमान निर्देशिका प्राप्ति र परिवर्तन गरेर, प्रोग्रामको विश्वसनीयता र कार्यक्षमता सुधारिन्छ, र समस्याहरूलाई पूर्वै रोक्न सकिन्छ।