目次
1. Python संस्करण जाँचको महत्त्व
Python को संस्करण जाँच र व्यवस्थापन विकासकर्ताहरूका लागि महत्त्वपूर्ण सीप हो। Python को संस्करणअनुसार प्रयोग गर्न सकिने सुविधाहरू र लाइब्रेरीहरू फरक हुन्छन्, जसका कारण सामञ्जस्यतासम्बन्धी समस्याहरू उत्पन्न हुन सक्छन्। विशेषगरी, परियोजनामा एकभन्दा बढी Python संस्करणहरूको आवश्यकता पर्ने वा सबैभन्दा नयाँ सुविधाहरू प्रयोग गर्न चाहिने अवस्थाहरूमा, संस्करणको जाँच र उचित व्यवस्थापन अत्यावश्यक हुन्छ।2. Python को संस्करण जाँच गर्ने तरिका
2.1 Windows मा संस्करण जाँच
Windows वातावरणमा कमाण्ड प्रम्प्ट खोल्नुहोस्, र तलको कमाण्ड चलाएर हालको Python संस्करण जाँच गर्न सक्नुहुन्छ।python --version
वा,python -V
यदि धेरै संस्करणहरू इन्स्टल गरिएको छन् भने、py
कमाण्ड उपयोगी हुन्छ। तलको कमाण्डले इन्स्टल भएका सबै Python संस्करणहरूको सूची देखाउँछ।py --list-paths
2.2 Mac मा संस्करण जाँच
Mac मा टर्मिनल प्रयोग गरेर Python को संस्करण जाँच गर्न सकिन्छ। तलको कमाण्ड टाइप मात्र गर्दा हालको Python संस्करण देखिन्छ।python --version
वा,python3 --version
डिफल्ट रूपमा Python 2.x इन्स्टल भएको हुने सम्भावना धेरै हुन्छ, त्यसैले Python 3.x जाँच गर्न चाहनुहुन्छ भनेpython3
कमाण्ड प्रयोग गर्न सिफारिस गरिन्छ।2.3 Linux मा संस्करण जाँच
Linux मा पनि उस्तै, टर्मिनलमा तलका कमाण्ड प्रयोग गरेर Python को संस्करण जाँच गर्न सक्नुहुन्छ।python --version
वा,python3 --version
थप रूपमा、which python
वाwhich python3
चलाएर, सिस्टममा चल्ने Python को पाथ जाँच गर्न सकिन्छ।which python
which python3
3. Python संस्करण स्विच गर्ने तरिका
3.1 Windows वातावरणमा स्विच
Windows वातावरणमा, Python लन्चर(py
कमाण्ड) प्रयोग गरेर सजिलै संस्करण स्विच गर्न सकिन्छ। विशिष्ट संस्करणमा स्क्रिप्ट चलाउन, तल देखिएझैं कमाण्ड प्रयोग गर्नुहोस्।py -3.7 script.py
त्यस्तै、स्क्रिप्ट फाइलको सुरुमा शेब्याङ(Shebang) थपेर、विशिष्ट संस्करणमा स्क्रिप्ट चलाउन पनि सकिन्छ。#!python3.7
यो एक लाइन स्क्रिप्टको सुरुमा लेख्दा、उक्त स्क्रिप्ट Python 3.7 मा चल्छ。3.2 Mac तथा Linux मा स्विच
Mac र Linux मा、pyenv
नामक टुल प्रयोग गरेर धेरै Python संस्करणहरू व्यवस्थापन गर्नु सामान्य छ。pyenv
प्रयोग गर्दा、फरक-फरक संस्करणका Python इन्स्टल गरेर सजिलै स्विच गर्न सम्भव हुन्छ。- pyenv स्थापना:
- Mac मा भने
Homebrew
प्रयोग गरेर इन्स्टल गर्न सकिन्छ。
brew install pyenv
- Linux मा भने आधिकारिक इन्स्टल स्क्रिप्ट प्रयोग गर्नुहोस्。
curl https://pyenv.run | bash
- Mac मा भने
- Python संस्करण स्थापना:
pyenv install 3.9.0
- संस्करण स्विच:
- ग्लोबल रूपमा संस्करण स्विच गर्ने भए
pyenv global 3.9.0
- लोकलमा विशेष प्रोजेक्ट भित्र मात्र संस्करण स्विच गर्ने भए
pyenv local 3.8.5
- ग्लोबल रूपमा संस्करण स्विच गर्ने भए

4. संस्करण व्यवस्थापनका सर्वोत्तम अभ्यासहरू
4.1 विकास वातावरणमा संस्करण व्यवस्थापन
हरेक परियोजना अनुसार फरक Python संस्करण र प्याकेजहरू व्यवस्थापन गर्न, भर्चुअल वातावरण प्रयोग गर्न सिफारिस गरिन्छ। भर्चुअल वातावरण प्रयोग गर्दा, सम्पूर्ण प्रणालीमा असर नगरी परियोजना-विशेष वातावरण सिर्जना गर्न सकिन्छ।भर्चुअल वातावरणको सिर्जना र सक्रियकरण:
python3 -m venv myenv
source myenv/bin/activate
4.2 संगतता समस्याहरूबाट बच्नका लागि सुझावहरू
Python का संस्करणहरूबीच संगतता सम्बन्धी समस्या उत्पन्न हुन सक्छन्, त्यसैले परियोजनामा प्रयोग हुने लाइब्रेरी र फ्रेमवर्कहरूको आधिकारिक दस्तावेज सन्दर्भ गरी, उपयुक्त Python संस्करण छान्नु महत्त्वपूर्ण छ। साथै, अपग्रेड गर्दा, विद्यमान कोड परीक्षण गरेर कुनै समस्या छैन भनेर सुनिश्चित गर्नुहोस्।5. Python संस्करणसम्बन्धी प्रायः सोधिने प्रश्नहरू
5.1 नयाँ संस्करणमा अपग्रेड गर्दा ध्यान दिनुपर्ने बुँदाहरू
नयाँ संस्करणमा अपग्रेड गर्ने बेला, विद्यमान कोड नयाँ संस्करणमा काम गर्छ कि गर्दैन भन्ने कुरा जाँच गर्नु आवश्यक हुन्छ। विशेषगरी Python 2 बाट Python 3 मा सर्ने क्रममा,print
स्टेटमेन्टको सिन्ट्याक्स परिवर्तनजस्ता धेरै अनुकूलता सम्बन्धी समस्याहरू देखा पर्ने भएकाले, 2to3
उपकरण प्रयोग गरेर कोड रूपान्तरण गरी परीक्षण गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ।5.2 एकभन्दा बढी संस्करण आवश्यक पर्ने अवस्थामा सेटअप गर्ने तरिका
एकै समय धेरै Python संस्करणहरू प्रयोग गर्नुपरेमा,pyenv
वा conda
जस्ता संस्करण व्यवस्थापन उपकरणहरू प्रयोग गर्दा वातावरण सेटअप सजिलो हुन्छ। प्रत्येक परियोजनामा फरक संस्करण प्रयोग गर्दा, भर्चुअल वातावरणसँग संयोजन गरेर प्रयोग गर्नु सुविधाजनक हुन्छ।