目次
1. Python को type()
फङ्क्शन के हो?
type()
फङ्क्शनको सारांश
Python मा, वस्तुको डेटा प्रकार जाँच्नको लागि type()
फङ्क्शन बारम्बार प्रयोग गरिन्छ। यो फङ्क्शनले पास गरिएको वस्तुको प्रकार फिर्ता गर्छ, जसले प्रोग्रामको डिबगिङ र प्रकार जाँचमा सहयोगी उपयोगी उपकरण हो। Python को गतिशील टाइपिङको विशेषता प्रयोग गरेर, वस्तुले कस्तो डेटा प्रकार धारण गरेको छ भनेर सजिलै ज2. type()
फंक्शनको आधारभूत प्रयोग
मूलभूत डेटा प्रकारको जाँच
Python मा केही आधारभूत डेटा प्रकारहरू छन्, र प्रत्येक प्रकारलाईtype()
द्वारा जाँच गर्न सकिन्छ। प्रतिनिधि डेटा प्रकारको रूपमा, तलका जस्ता उदाहरणहरू छन्।print(type(3.14)) # आउटपुट:<class 'float'>
print(type(True)) # आउटपुट:<class 'bool'>
यी आधारभूत डेटा प्रकारहरू Python मा बारम्बार प्रयोग हुने हुन्, र type()
फंक्शन प्रयोग गरेर, प्रोग्रामको बीचमा चलको प्रकार जाँच गर्न, गलत प्रकारको अपरेसनबाट बच्न सकिन्छ।शर्त अभिव्यक्तिमा प्रकारको जाँच
type()
फंक्शनलाई शर्त अभिव्यक्तिसँग मिलाएर, विशेष प्रकार छ कि छैन भन्ने निर्धारण गर्न सकिन्छ। उदाहरणका लागि, वस्तु पूर्णांक हो कि होइन जाँच गर्न, तलको जस्तै प्रयोग गरिन्छ।if type(123) is int:
print("यो पूर्णांक हो।")
अर्को, धेरै प्रकारहरू एकै साथ जाँच गर्न चाहनुहुन्छ भने, in
अपरेटर प्रयोग गर्न सकिन्छ।if type([1, 2, 3]) in (list, int):
print("सूची वा पूर्णांक हो।")
यसरी, शर्त अभिव्यक्तिमा प्रकारको जाँच अनपेक्षित त्रुटिहरू रोक्न उपयोगी हुन्छ।3. जटिल डेटा प्रकारहरूको जाँच
सूची, ट्युपल, शब्दकोशको प्रकार जाँच
Python मा, सूची, ट्युपल, शब्दकोश जस्ता जटिल डेटा प्रकारहरूलाई पनिtype()
द्वारा जाँच गर्न सकिन्छ। तल प्रत्येक डेटा प्रकारलाई जाँच गर्ने उदाहरणहरू देखाइएका छन्।my_list = [1, 2, 3]
print(type(my_list)) # आउटपुट:<class 'list'>
my_tuple = (1, 2, 3)
print(type(my_tuple)) # आउटपुट:<class 'tuple'>
my_dict = {'a': 1, 'b': 2}
print(type(my_dict)) # आउटपुट:<class 'dict'>
यी जटिल डेटा प्रकारहरू सूची वा शब्दकोश जस्तै बहु डेटा सङ्ग्रह गर्नका लागि प्रयोग गरिन्छ, र कार्यक्रमको तर्कलाई लचिलो बनाउनेमा महत्त्वपूर्ण छन्।सेट र फ्रोजनसेटको प्रकार जाँच
type()
ले सेट (set
) र अपरिवर्तनीय सेट (frozenset
) को प्रकार पनि निर्धारण गर्न सक्छ। तल त्यसको उदाहरण छ।my_set = {1, 2, 3}
print(type(my_set)) # आउटपुट:<class 'set'>
my_frozenset = frozenset([1, 2, 3])
print(type(my_frozenset)) # आउटपुट:<class 'frozenset'>
यी प्रकारहरू विशेष शर्तहरूमा आधारित सेट अपरेसन गर्न आवश्यक पर्दा उपयोगी हुन्छन्.4. Python को प्रकार रूपान्तरण र type()
को प्रयोग
प्रकार रूपान्तरणको सारांश
Python मा, विभिन्न डेटा प्रकारहरू बीच रूपान्तरणलाई सजिलो बनाउने केही फलनहरू उपलब्ध छन्।int()
、float()
、str()
आदि प्रयोग गरेर, स्ट्रिङबाट पूर्णांक वा फ्लोटिङ पोइन्ट संख्यामा रूपान्तरण गर्न सकिन्छ।my_str = "100"
my_int = int(my_str)
print(type(my_int)) # आउटपुट:<class 'int'>
यसरी, संख्यात्मक डेटा रूपान्तरण गरेर, साथैtype()
प्रयोग गरेर रूपान्तरण परिणाम जाँच्नु महत्त्वपूर्ण छ।रूपान्तरणपछि जाँच
type()
ले, प्रकार रूपान्तरण सही रूपमा भएको छ कि छैन जाँच्नको लागि उपयोगी उपकरण हो। तलको जस्तै, स्ट्रिङलाई फ्लोटिङ पोइन्ट संख्यामा रूपान्तरण गरेको परिणाम जाँच्न सकिन्छ।my_float = float("3.14")
print(type(my_float)) # आउटपुट:<class 'float'>
प्रकार रूपान्तरण विशेष गरी प्रयोगकर्ता इनपुट वा फाइल पढ्दा, डेटा अपेक्षित स्वरूपमा छ कि छैन जाँच्दा अत्यन्त उपयोगी हुन्छ।5. type()
र isinstance()
को भिन्नता
isinstance()
को विशेषता
type()
जस्तै कार्यक्षमता भएको फलनको रूपमा isinstance()
छ। यो फलन वस्तु विशेष प्रकार वा त्यसको सबक्लासमा पर्न्छ कि पर्दैन निर्धारण गर्न प्रयोग गरिन्छ।x = 5
if isinstance(x, int):
print("x एक पूर्णांक हो।")
isinstance()
वर्गको उत्तराधिकार सम्बन्धलाई पनि विचार गर्ने भएकाले, सबक्लासको निर्धारण आवश्यक परेमा उपयोगी हुन्छ।type()
र isinstance()
को प्रयोग विभाजन
type()
कडा प्रकारको निर्धारण गर्छ र सबक्लासको प्रकारलाई बेवास्ता गर्छ। अर्कोतर्फ, isinstance()
निर्दिष्ट प्रकार मात्र होइन, त्यसको सबक्लासलाई पनि मान्यता दिन्छ। उत्तराधिकार संरचना भएको वस्तुहरूमा isinstance()
को प्रयोग सिफारिस गरिन्छ।class Animal:
pass
class Dog(Animal):
pass
dog = Dog()
print(isinstance(dog, Animal)) # True
print(type(dog) is Animal) # False
यस उदाहरणमा, Dog
वर्गले Animal
वर्गलाई उत्तराधिकार गरेको कारण, isinstance()
ले dog
लाई Animal
प्रकारको रूपमा मान्यता दिन्छ, तर type()
कडा रूपमा Dog
प्रकारको रूपमा निर्णय गर्छ।6. सारांश र ध्यान दिनुपर्ने बुँदाहरू
Python कोtype()
फङ्सन प्रकार जाँच गर्न अत्यन्त उपयोगी उपकरण हो। तर, उत्तराधिकार संरचना भएको वस्तुहरूका लागि type()
को सट्टा isinstance()
प्रयोग गर्नु उपयुक्त हुन सक्छ। साथै, type()
प्रयोग गर्दा, गतिशील रूपमा प्रकार परिवर्तन हुन सक्ने कोडमा उचित त्रुटि ह्यान्डलिङ्ग गर्नु महत्त्वपूर्ण छ। प्रकार जाँच र रूपान्तरण विशेष गरी डेटा प्रशोधन र प्रयोगकर्ता इनपुटको मान्यतामा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ। यी फङ्सनहरूलाई सुसंगत रूपमा प्रयोग गरेर, अझ बलियो कार्यक्रम निर्माण गर्न सकिन्छ।