目次
1. Python को type फलन के हो?
Python मा type फलनको मूलभूत
Python कोtype()
फलन वस्तुको डेटा प्रकार प्राप्त गर्नको लागि उपयोगी उपकरण हो। प्रोग्रामको कार्यलाई बुझ्न डेटा प्रकारको जाँच अनिवार्य छ। विशेष गरी, Python जस्तो गतिशील टाइपिङ भाषा मा, चलको प्रकारले कोडको कार्यमा सिधै प्रभाव पार्ने कारणले, type()
अत्यन्त महत्वपूर्ण छ।मूलभूत प्रयोग
उदाहरणका लागि, स्ट्रिङ वा संख्याको डेटा प्रकार जाँच्न चाहनुहुन्छ भने तलको जस्तै लेख्नुहोस्।print(type("Hello")) # <class 'str'>
print(type(123)) # <class 'int'>
यो कोडले प्रत्येक वस्तुको डेटा प्रकार फिर्ता गर्छ। डेटा प्रकार सही छ कि छैन जाँच्न चाहनुहुन्छ भने यो फलन अत्यन्त उपयोगी छ।डेटा प्रकारको जाँच आवश्यक हुने कारण
डेटा प्रकारको जाँच आवश्यक पर्ने परिस्थितिहरू धेरै छन्। उदाहरणका लागि, प्रयोगकर्ताबाट आएको इनपुट सही डेटा प्रकारको हो कि छैन जाँचेर, अनधिकृत कार्य वा त्रुटिहरूलाई रोक्न सकिन्छ। साथै, प्रकारलाई सही रूपमा बुझेर, कोडको डिबगिङ र मर्मतसम्भार सजिलो हुन्छ।2. type फलनको आधारभूत प्रयोग उदाहरण
डेटा प्रकारको जाँचमा सहयोगी type फलन
हामी विशिष्ट उदाहरणहरू हेर्नुहोस्। सूची र शब्दकोश जस्ता जटिल डेटा प्रकारहरू पनि सजिलै जाँच गर्न सकिन्छ।print(type([1, 2, 3])) # <class 'list'>
print(type({"key": "value"})) # <class 'dict'>
type()
प्रयोग गरेर, वस्तु सूची वा शब्दकोश जस्ता जटिल डेटा प्रकारको हो भन्ने एकै नजरमा थाहा पाउन सकिन्छ। यसले विभिन्न डेटा प्रकारमा आधारित प्रक्रिया सजिलै लेख्न मद्दत गर्दछ।शर्तीय शाखामा प्रकार जाँच
विशिष्ट प्रकार अनुसार प्रक्रिया विभाजन गर्न सम्भव छ। तलको उदाहरणमा, संख्या हो कि होइन जाँच गरी प्रक्रिया विभाजन गरिएको छ।num = 100
if type(num) is int:
print("यो पूर्णांक हो")
यसरी, प्रकारलाई शर्तको रूपमा प्रयोग गरेर, विशिष्ट डेटा प्रकारमा आधारित उपयुक्त प्रक्रिया गर्न सकिन्छ।3. type() र isinstance() को भिन्नता
isinstance() र type() को प्रयोग विभाजन
type()
वस्तुको कडाइको प्रकार फिर्ता गर्छ, तर Python मा अर्को उपयोगी फङ्क्शन isinstance()
छ। यो फङ्क्शनले वस्तु विशेष वर्ग वा त्यसको सबक्लासको इन्स्ट्यान्स हो कि छैन जाँच गर्न मद्दत गर्छ।isinstance() को प्रयोग
उदाहरणका लागि, यदिDog
वर्गले Animal
वर्गलाई उत्तराधिकार गर्छ भने, isinstance()
ले यो सम्बन्धलाई विचार गरेर निर्णय गर्छ।class Animal: pass
class Dog(Animal): pass
dog = Dog()
print(isinstance(dog, Animal)) # True
यहाँ, dog
Dog
वर्गको इन्स्ट्यान्स हो, तर यसलाई Animal
वर्गको इन्स्ट्यान्स पनि मानिन्छ। type()
मा यस्तो उत्तराधिकार सम्बन्धलाई बेवास्ता गरिन्छ, तर isinstance()
मा विचार गरिन्छ, जसले लचिलो प्रकार जाँच सम्भव बनाउँछ।उचित प्रयोग विभाजन
सामान्यतया, कडाइको प्रकार जाँच आवश्यक भएमाtype()
प्रयोग गर्नुहोस्, र उत्तराधिकार सम्बन्धलाई विचार गर्ने जाँच आवश्यक भएमा isinstance()
प्रयोग गर्नु राम्रो हुन्छ। विशेष गरी, वस्तु-उन्मुख प्रोग्रामिङमा isinstance()
अधिक उपयोगी हुने परिस्थितिहरू धेरै छन्।4. type() फलनको व्यावहारिक प्रयोगहरू
डेटा प्रकारमा आधारित सर्त विभाजन
type()
डेटा प्रकार अनुसार प्रक्रिया विभाजन गर्दा उपयोगी हुन्छ। उदाहरणका लागि, सूचीभित्रका तत्वहरूलाई प्रकार अनुसार प्रक्रिया गर्न सकिन्छ।mylist = [1, "two", 3.0, [4, 5], {"six": 6}]
only_numbers = [x for x in mylist if type(x) in (int, float)]
print(only_numbers) # [1, 3.0]
यो उदाहरणमा, सूचीभित्रका पूर्णांक र फ्लोटिङ पोइन्ट संख्याहरू मात्र निकालिएका छन्। यसले विभिन्न प्रकारको डेटा मिश्रित भए पनि, प्रभावकारी रूपमा प्रक्रिया गर्न सकिन्छ।डिबगिङ र डेटा प्रमाणीकरणमा type को भूमिका
विकासको क्रममा डेटा प्रकारको जाँच आवश्यक पर्ने धेरै अवस्थामा हुन्छ। विशेष गरी, बाह्य इनपुट डेटा सही प्रकारको हो कि होइन जाँच गर्दा वा कार्यक्रमको बीचमा अनपेक्षित प्रकार देखा परेमा,type()
द्वारा प्रकार जाँच गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ। यसले त्रुटिको कारण पत्ता लगाउन सजिलो बनाउँछ। 
5. Python को मुख्य डेटा प्रकारहरू र type() द्वारा जाँच
Python को प्रतिनिधि डेटा प्रकारहरू
Python मा विभिन्न डेटा प्रकारहरू छन्। प्रतिनिधि प्रकारहरू तल देखाइएका छन्।print(type("Hello")) # <class 'str'>
print(type(123)) # <class 'int'>
print(type(12.3)) # <class 'float'>
print(type([1, 2, 3])) # <class 'list'>
print(type({"key": "value"})) # <class 'dict'>
print(type((1, 2))) # <class 'tuple'>
कस्टम क्लासको प्रकार निर्धारण
Python मा, प्रयोगकर्ताले परिभाषित गरेको कस्टम क्लासको पनिtype()
प्रयोग गरेर प्रकार निर्धारण गर्न सम्भव छ।class MyClass:
pass
obj = MyClass()
print(type(obj)) # <class '__main__.MyClass'>
यसले, आफ्नै क्लास प्रयोग गरेर बनाइएका वस्तुहरूमा पनि, त्यसको प्रकार जाँच गर्न सकिन्छ, जसले क्लास डिजाइन र कोडको बुझाइलाई गहिरो बनाउने मद्दत गर्दछ।6. type() को उन्नत प्रयोग
type() द्वारा वर्गलाई गतिशील रूपमा सिर्जना गर्ने
type()
फंक्शनले वर्गको प्रकार निर्धारण मात्र होइन, नयाँ वर्गलाई गतिशील रूपमा सिर्जना गर्न पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसले अधिक लचिलो प्रोग्राम डिजाइन सम्भव बनाउँछ।MyClass = type('MyClass', (object,), {'x': 5})
obj = MyClass()
print(obj.x) # 5
यस उदाहरणमा, रनटाइममा MyClass
नामको नयाँ वर्ग सिर्जना गरी, त्यस वर्गको इन्स्ट्यान्स बनाइन्छ। मेटाप्रोग्रामिङको एक भागको रूपमा, गतिशील रूपमा वर्ग सिर्जना गर्नु विशेष गरी ठूला परियोजनाहरू वा फ्रेमवर्क विकासमा उपयोगी हुन्छ।7. type() प्रयोग गर्दा उत्तम अभ्यासहरू
लचिलो प्रकार जाँचको लागि isinstance() को संयोजन
type()
फङ्क्शन धेरै शक्तिशाली छ, तर लचिलो प्रकार जाँच आवश्यक परेमा isinstance()
सँगको संयोजन सिफारिस गरिन्छ। विशेष गरी, यदि उत्तराधिकार सम्बन्ध जटिल छ भने, isinstance()
धेरै अवस्थामा बढी प्रभावकारी हुन्छ।डेटा प्रकारमा अत्यधिक निर्भर नहुनु डिजाइन
डेटा प्रकारमा धेरै निर्भर रहने प्रोग्राम डिजाइनले भविष्यको विस्तारशीलतामा बाधा पुर्याउन सक्छ। नयाँ प्रकार वा क्लासहरू थपिने सम्भावना भएमा, सकेसम्म लचिलो डिजाइनको प्रयास गर्नुहोस्। त्यसका लागि, प्रकारमा अत्यधिक निर्भर नहुनु प्रक्रिया अपनाउनु महत्त्वपूर्ण छ।8. सारांश
type() फङ्क्शनलाई प्रयोग गर्नको लागि
Python कोtype()
फङ्क्शन डेटा प्रकार जाँचमा अनिवार्य उपकरण हो। विशेष गरी, डिबगिङ, डेटा प्रकार जाँच, र प्रोग्रामको मर्मत सम्भार सुधार्नका लागि उपयोगी छ। यस लेखमा प्रस्तुत गरिएको आधारभूत प्रयोग विधि र अनुप्रयोग उदाहरणहरूलाई बुझेर, प्रोग्रामको लचिलोपन बढ्छ।हासिल गरेको ज्ञानलाई सारांशित गर्नु
यस लेखमार्फत,type()
फङ्क्शनको आधारभूत प्रयोग विधि, isinstance()
सँगको भिन्नता, र वास्तविक प्रयोग केसहरूमा अनुप्रयोग उदाहरणहरू बुझ्न सक्नु भएको छ। प्रकार जाँच गरेर, कोडको त्रुटिहरूलाई पूर्वै रोक्न सकिन्छ, र अधिक विश्वसनीय कोड लेख्न सकिन्छ।अर्को चरण
अर्को चरणको रूपमा, यस लेखमा सिकेकोtype()
र isinstance()
को प्रयोगलाई वास्तविक कोडमा लागू गरौं। सानो प्रोजेक्ट भए पनि, प्रकारको जाँचले त्रुटि रोक्न मद्दत गर्छ। साथै, जटिल वर्गहरू वा डेटा संरचनाहरूलाई ह्यान्डल गर्दा पनि, यी फङ्क्शनहरूलाई प्रयोग गरेर कोडको पढ्न सजिलोपन र मर्मत सम्भार सुधार्न सकिन्छ।